Cách đọc nhãn rượu vang Pháp đầy đủ nhất

Không giống như cách ghi nhãn rượu vang của Hoa Kì, luật ghi nhãn của Pháp cực kỳ  nghiêm ngặt, họ cung cấp cho người tiêu dùng những nhãn dán trên từng chai rượu có thông tin thích hợp và được đóng gói đầy đủ.

Điểm khác biệt của rượu vang Pháp là họ dán nhãn chai theo vùng thay vì theo giống nho như các nước khác. Nguyễn nhân chính vì là số lượng giống nho đa dạng (hơn 200 giống nho) và nhiều nơi pha trộn các giống nho với nhau (Blend Grapes).

Thông thường, bạn sẽ dễ dàng nhận việc phân loại theo khu vực bởi sự phổ biến của nó, ví dụ như “Bordeaux Supérieur” hoặc “Côtes du Rhone”. Vì vậy, việc hiểu rõ các vùng làm vang cụ thể của Pháp là chìa khóa để tìm hiểu các giống nho của rượu vang Pháp.

Chúng ta sẽ tìm hiểu những điều đó, nhưng trước tiên, hãy tham khảo các khía cạnh chung của tất cả nhãn rượu vang Pháp (trong hình dưới):

Một nhãn chai vang Pháp sẽ có những điểm cơ bản nhất gồm:

1. Năm thu hoạch nho (Mùa nho/Niên vụ nho): Mỗi mùa vụ cho những chất lượng nho khác nhau, phụ thuộc vào đất đai và khí hậu (Hay Terroir)
2. Nhà sản xuất (Hãng rượu): Mỗi hãng rượu sẽ có những phong cách, danh tiếng của riêng mình.
3. Phân hạng hoặc tiểu vùng sản xuất rượu: Định giá và chất lượng chai rượu thông qua phân hạng của rượu vang (Appellation) hoặc tiểu vùng sản xuất rượu.
4. Vùng sản xuất và phong cách rượu
5. Dịch ra là: “Đóng chai tại nhà máy” - Thể hiện quy trình sản xuất khép kín từ trồng nho, thu hoạch, sản xuất, đóng chai 100% tại chính nhà máy của hãng. Một trong những điều mà các nhà sản xuất tự hào nhất.
6. Nồng độ cồn
7. Địa chỉ nhà máy, xuất xứ chai rượu vang
8. Dung tích rượu

Vừa rồi chúng ta đã đề cập đến những điều cơ bản, tiếp theo hãy tìm hiểu sáu trong số các vùng sản xuất rượu vang nổi bật nhất của Pháp.  

Bordeaux

Nhãn chai rượu vang Bordeaux

Nằm ở phía Tây Nam nước Pháp, dòng vang đỏ đậm Bordeaux là kết quả từ sự pha trộn hai giống nho Cabernet Sauvignon và Merlot, trở thành một thứ tiêu chuẩn của rượu vang đỏ Bordeaux. Dù vẫn có những loại vang trắng ngọt và khô (chủ yếu từ Sauvignon Blanc và Sémillion), nơi đây chủ đạo vẫn là vang đỏ. 

• Các loại nho đỏ chính: Cabernet Sauvignon, Merlot, Cabernet Franc, Petit Verdot, Malbec, Carmenère 
• Phong cách rượu: Màu đỏ đất, full-bodied, khô

Khu vực này bị chia cắt bởi Cửa sông Gironde. Các khu vực ở phía Tây, tức “Bờ trái” của sông sản xuất rượu vang dựa trên giống nho Cabernet Sauvignon, trong khi các khu vực ở phía Đông, tức “Bờ phải” lại sản xuất rượu vang dựa trên giống nho Merlot.

• Các khu vực chính của “Bờ trái”: Médoc, St, Julien, Pauillac, St. Estèphe, Margaux, Graves, Pessac-Léognan
• Các khu vực chính của “Bờ phải”: Pomerol, St. Émilion

Champagne

Nhãn một chai Champage

Nằm ở Cực Bắc nước Pháp, vùng này là tâm điểm của ngành sản xuất rượu vang sủi bọt của thế giới. Mặc dù hầu hết các loại rượu này được pha trộn từ nho của nhiều niên vụ khác nhau (Được chỉ định là “non-vintage” (không có niên vụ) hoặc “NV”), 

• Các loại nho chính: Pinot Noir, Chardonnay, Pinot Munier
• Phong cách rượu: Rượu vang sủi với độ axit cao.

Hầu hết rượu Champagne là sự pha trộn của ba loại nho chính kể trên; tuy nhiên, vẫn có ba phong cách đặc biệt khác mà bạn thường gặp là:

• Blanc de Blancs - Rượu vang trắng sủi bọt được làm từ 100% nho Chardonnay
• Blanc de Noirs - Rượu vang trắng sủi bọt được làm từ một trong hai loại Pinot
• Rosé - Rượu vang hồng lấp lánh được pha trộn từ nho đỏ và trắng 

Trong khi Champagne phổ biến nhất là một loại rượu khô, vẫn có có nhiều mức độ ngọt khác nhau. Danh sách từ khô nhất đến ngọt ngào nhất: Brut Nature, Extra Brut, Brut, Extra Dry, Sec, Demi-Sec, Doux

Burgundy

Nhãn chai rượu vang vùng Burgundy (Bourgogne)

Nằm ở xa nội địa gần biên giới phía Đông của nước Pháp, Burgundy (Bourgogne - tên tiếng Pháp) là một khu vực nổi tiếng với rượu vang trắng và rượu vang đỏ. Bao gồm hàng chục ngôi làng nhỏ và vườn nho được các tu sĩ Xitô chia cắt từ hàng trăm năm trước, Burgundy là vùng đất trồng nho phức tạp nhất trên thế giới.

• Các loại nho chính: Pinot Noir, Chardonnay, Gamay
• Phong cách rượu: Màu đỏ khô, thanh lịch, nhẹ nhàng

Có năm vùng làm rượu chủ đạo của Burgundy, mỗi vùng có những phong cách riêng biệt. Từ Bắc xuống Nam:

• Chablis - Khô, Chardonnay ngâm ủ không cần thùng sồi 
• Côte d’Or - được chia thành hai vùng, Côte de Nuits ở phía Bắc (chủ yếu là nho Pinot Noir), và Côtes de Beaune ở phía Nam (chủ yếu là Chardonnay). Đây là nơi mà hầu hết các vườn nho hàng đầu Burgundy hoặc “Grand Crus” được đặt tại đây. 
• Côte Chalonnaise - màu đỏ và trắng, có chất lượng cao
• Maconnais - nho Chardonnay có chất lượng tốt, nổi tiếng nhất từ Pouilly-Fuisse
• Beaujolais - Tập trung vào giống nho Gamay

Không nơi nào trên thế giới có những thửa đất và vườn nho đơn lẻ được đánh giá cao như ở Burgundy. Hai cấp độ cao nhất ở Burgundy là dựa trên các loại rượu vang duy nhất của vườn nho,

• Grand Cru - 33 vườn nho nổi tiếng nhất ở Burgundy
• Premier Cru (1er Cru) - hơn 500 vườn nho có chất lượng vượt trội
• Village Wine - là loại rượu được làm từ nho trồng xung quanh một ngôi làng (Ví dụ: Pommard, Mercurey, Rouilly, Volnay)
• Bourgogne - rượu được làm từ bất kỳ loại nho nào và trồng bất kỳ ở đâu Burgundy

Alsace

Nhãn một chai vang vùng Alsace - Pháp

Nằm ở góc xa về phía Đông Bắc nước Pháp, giáp với Đức, vùng này có lịch sử lâu đời chịu ảnh hưởng của người Đức đối với các loại nho, trong khi nghề sản xuất rượu vang phản ánh cái đặc trưng của nước Pháp. Đây là những nhãn dễ hiểu nhất ở Pháp: Chúng chủ yếu được dán nhãn theo giống nho.

• Các loại nho chính: Riesling, Pinot Gris, Gewurztraminer, Pinot Blanc, Muscat
• Phong cách rượu: Rượu vang trắng khô, giòn, cùng với một số loại rượu tráng miệng thực sự ngon

Alsace cũng được gọi là “Grand Cru” với hơn 50 vườn nho hàng đầu được phân loại như vậy. Mặc dù hầu hết các loại rượu vang được sản xuất ở đây đều là rượu vang trắng giòn, chưa qua ủ ở thùng gỗ sồi, nhưng cũng có 2 loại rượu vang tráng miệng chất lượng cao: 

• Vendange Tardive
• Sélection de Grains Nobles 

Rhône

Nhãn một chai rượu vang xứ Rhône

Nằm ở góc phía Đông Nam của Pháp, sông Rhône chảy qua một số vùng đất trồng nha đa dạng nhất của đất nước trên đường chạy ra biển Địa Trung Hải. Đây là một khu vực có nhiều thái cực, từ những vùng nóng gay gắt ở Nam Rhône đến những ngọn núi lộng gió lạnh giá ở Bắc Rhône. 

• Các loại nho chính: Syrah, Grenache, Mourvedre, Viognier 
• Phong cách rượu: Vang đỏ tự nhiên, hoang dã; Vang trắng thơm ngon, phong phú; Và vang hồng "không có đường dư".

Thung lũng Rhône là một tập hợp các tiểu vùng, mỗi vùng đều có những yêu cầu pha trộn và phong cách cụ thể riêng. Với khí hậu nóng như thiêu đốt, các tiểu vùng của Nam Rhône  dựa trên việc pha trộn các loại nho, Grenache, Syrah và Mourvedre (GSM). Còn ở vùng Bắc Rhône, với nhiệt độ lạnh hơn, họ cho phép tạo ra các loại rượu vang đơn lẻ có độ tinh khiết tuyệt vời, chủ yếu là nho Syrah cho màu đỏ và nho Viognier cho màu trắng.

• Các khu vực chính ở phía Nam Rhône - Hermitage, Cornas, Cote Rotie, Condrieu
• Các khu vực chính ở phía Bắc Rhône - Châteauneuf-du-Pape, Gigondas, Vacqueyras 
• Các khu vực sản xuất Rosé chính - Tavel, Provence

Loire 

Nhãn một chai rượu vang xứ Loire

Nằm ở trung tâm của nước Pháp, sông Loire là con sông dài nhất của đất nước này. Thoát nước từ dãy núi Central Massif, sông Loire chạy đều đặn về phía Tây, đi qua hơn 50 tiểu vùng trên đường đến Đại Tây Dương. Đây là vùng khó học nhất ở Pháp vì mội phong cách rượu vang đều có thể được sản xuất ở đây. 

• Các loại nho chính: Cabernet Franc, Sauvignon Blanc, Chenin Blanc, Melon de Bourgogne
• Phong cách rượu: Màu đỏ và trắng đều có hương vị đặc trưng 

Tương tự như vùng Rhône, Loire cũng có nhiều vùng phụ, mỗi vùng tập trung vào các loại nho và phong cách cụ thể:

• Sauvignon Blanc khô, giòn: Sancerre, Pouill-Fumé
• Cabernet Franc mặn: Chinon, Bourgueil
• Trái cây, rượu vang khô và rượu vang sủi bọt chất lượng cao: Anjou-Saumur
• Melon de Bourgogne giàu mùi men: Muscadet
• Chenin Blanc, từ ngọt đến khô: Savennieres, Vouvray

Ngoài các vùng cần biết, bạn cũng có những thuật ngữ đọc hiểu nên nhớ khi đọc nhãn chai rượu vang Pháp. Một nhãn chai cho bạn biết rất nhiều thông tin về rượu nếu bạn nắm tường tận những thuật ngữ này

Những từ thông dụng cần biết trên nhãn hiệu Pháp

• Cru: được dịch là “tăng trưởng” , có nghĩa là một vườn nho tốt.
• Vielles Vignes: cây nho già.
• Château: Lâu đài, nhà máy rượu vang.
• Appellation d’Origine Protégée (AOP): bậc cao nhất của rượu vang Pháp, tương đương với AOC (EU) hay DOC (Ý).
• Indication Géographique Protégée (IGP): chỉ định rượu vang vùng, bậc trung của rượu vang Pháp, hay còn được gọi là Vin de Pays, tương đương cấp độ IGP là IGT (Ý).
• Vin de France: Loại vang uống hàng ngày (Table Wine), bậc thấp nhất của rượu vang Pháp, được sử dụng thay thế cho phân hạng cũ là Vin de Table.
• Crémant: Rượu vang sủi bọt nhưng không phải từ vùng Champagne.
• Blanc: trắng.
• Rouge: đỏ.
• Millésime hoặc Récolte: niên vụ hoặc ngày thu hoạch.
• Cuvée: Được dịch là “thùng” hoặc “bể” nhưng thường được dùng để chỉ một hỗn hợp hoặc mẻ rượu cụ thể.
• Réserver: Ý chỉ một loại rượu vang chất lượng cao, nhưng không được kiểm soát chính thức theo luật.
• Clos: một vườn nho có tường bao quanh, thường để nói một vườn nho khép kín. Thường được sử dụng ở Burgundy
• Biologique: Sản xuất hữu cơ
• Blanc de Blancs: Một thuật ngữ để chỉ một loại rượu vang sủi bọt trắng được làm bằng 100% nho trắng (100% Chardonnay trong Champagne)
• Blanc de Noirs: Một thuật ngữ để chỉ một loại rượu vang sủi bọt trắng được làm bằng 100% nho đen (Pinot Noir và Pinot Meunier trong Champagne)
• Brut: Một thuật ngữ chỉ mức độ ngọt trong rượu vang sủi. Brut nói về một phong cách rượu khô
• Cépage: Nho được sử dụng trong rượu vang (Encépagement là tỷ lệ của sự pha trộn)
• Côtes: Rượu từ “dốc” hoặc “sườn đồi” (tiếp giáp), thường dọc theo sông (Ví dụ: Côtes du Rhône: sườn phía sông Rhône)
• Coteaux: Rượu từ các sườn núi hoặc sườn đồi (không liền nhau) (Ví dụ: Coteaux du Layon: dốc dọc theo sông Layon)
• Demi-Sec: Khô (ngọt nhẹ)
• Domaine: Khu nhà máy rượu với những vườn nho
• Doux: Ngọt ngào
• Élevé en futs de chêne: Cây sồi già
• Grand Cru: Được dịch là “sự phát triển vượt bậc” và được sử dụng ở Burgundy và Champagne để phân biệt những vườn nho tốt nhất của khu vực
• Grand Vin: Được sử dụng ở Bordeaux để chỉ “nhãn đầu tiên” của nhà máy rượu hoặc loại rượu tốt nhất mà họ sản xuất. Các nhà máy rượu vang ở Bordeaux thường có nhãn thứ 2 hoặc thứ 3 với mức giá khác nhau.
• Mis en Bouteille au château / Domaine: Đóng chai tại nhà máy rượu
• Moelleux: Ngọt ngào
• Mousseux: Lấp lánh
• Non-filtré: Một loại rượu chưa lọc
• Pétillant: Lấp lánh nhẹ
• Premiere Cru (1er Cru): Được dịch là “First Growth” (tăng trưởng đầu tiên) và được sử dụng ở Burgundy và Champagne để phân biệt vườn nho tốt thứ 2 trong khu vực
• Propriétaire: Chủ nhà máy rượu
• Sec: Khô (không ngọt)
• Supérieur: Một thuật ngữ thường được dùng ở Bordeaux để mô tả một loại rượu có độ cồn tối thiểu và yêu cầu về độ già cao hơn so với rượu gốc
• Sur Lie: Một loại rượu được ủ trên bã rượu từ thùng sồi (men chết), thứ giúp tăng cường hương vị kem, bánh mì và tăng cường body rượu. Thuật ngữ này thường gặp nhất với Muscadet của xứ Loire.
• Vendangé à la main: Thu hoạch bằng tay
• Vignoble: Vườn nho
• Vin Doux Naturel (VDN): Một loại rượu được tăng cường trong quá trình lên men (thường là một loại rượu tráng miệng ngọt).